4 ترفند در بازی «جنگ‏های صلیبی

علاقه مندان بازی‌های استراتژیک قطعاً با بازی «جنگ‌های صلیبی» یا Stronghold: Crusader که به نام «قلعه» نیز معروف است آشنایی دارند. این بازی ساخت شرکت Firefly Studio که در قرون وسطی و امپراطوری‌ها و کشورگشایی‌های آن دوران رخ می‌دهد داستان پرهیجان و سرگرم کننده‌ای دارد. علاوه بر آن گرافیک زیبای بازی باعث برتری «جنگ‌های صلیبی» بر بازی‌های مشابه خود شده است. هم اکنون قصد داریم به معرفی 4 ترفند جالب در این بازی بپردازیم.

افزایش سرعت انتقال سنگ از معدن به انبار 
برای افزایش سرعت انتقال سنگ از معدن به انبار، ابتدا دقت کنید که کارگر و گاو باربر ایجاد نکرده باشید، اگر هم ایجاد کرده‌اید آن را متروکه کنید. حالا معدن را ایجاد کنید و بعد از این که کارگرها مشغول کار در معدن شدند باید کاری کنید که کارگر و گاو باربر نتوانند به معدن راه یابند. برای این کار می‌توانید از خندق آب یا دیوار و امثال این‌ها استفاده کنید (البته بهتر است که از دیوار استفاده کنید). حالا که دیوار را دور تا دور معدن سنگ کشیدید می‌توانید کارگر باربر را مشغول کار کنید. دقت کنید که برای نتیجه ی بهتر گاو باربر را کنار انبار ایجاد کنید. حالا خواهید دید که کارگر باربر به سرعت سنگ‌ها را با گاو حمل می‌کند.

شناسایی محل تله‌های مرگ و چاله‌های نفت
همان طور که می‌دانید برخی از دشمنان (مانند Pig ،Wolf و خلیفه) در اطراف برج‌ها و دروازه ورودی قلعه تله مرگ و چاله نفت ایجاد می‌کنند که هنگام حمله شما (ترفندستان) به قلعه، تله‌های مرگ افراد شما را از بین می‌برند و با آتش گرفتن چاله‌های نفت افراد شما در آتش می‌سوزند. برای شناسایی محل تله‌های مرگ و چاله‌های نفت، یک بنا از منوی پایین صفحه انتخاب کنید، مثلاً پایگاه آموزش سربازان یا چوب‌بری. پس از این که بنا به حالت انتخاب درآمد، پیش نمایش بنا (قبل از کلیک برای ساخت) را در اطراف قلعه حریف حرکت دهید. می‌بینید که محل‌های دارای تله مرگ و چاله نفت با رنگ قهوه‌ای تیره نمایش داده می‌شوند. از این ترفند برای شناسایی محل استقرار سربازان ویژه عرب هم می‌توان استفاده کرد.

شکست سریع دشمن
برخی از دشمنان از جمله «صلاح الدین» به سرعت رشد می‌کنند و قدرت زیادی کسب می‌کنند و در نتیجه قبل از پیشرفت شما حمله کرده و به افراد شما آسیب می‌رسانند. برای جلوگیری از پیشرفت مزارع و معادن سنگ و سایر منابع دشمن، کافی است بگذارید تا دشمن کار ساخت قلعه خود را تمام کند و دروازه ی قلعه را نیز بسازد. سپس یک بنای کوچک مثل چوب‌بری جلوی دروازه دشمن بسازید تا مانع عبور و مرور افراد و سربازان دشمن شوید. خواهید دید که تمام بناهای ساخته شده دشمن در بیرون قلعه غیب می‌شوند و طلا و منابع دشمن نیز به سرعت کاهش می‌یابد. با استفاده از این ترفند به سادگی و به سرعت می‌توانید دشمن را شکست دهید. (ترفندستان)

کاربرد صحیح سپرها
در هنگام حمله به دشمن اگر از منجنیق استفاده می‌کنید، با استفاده از سربازان متخصص سپر بسازید و سپرها را هماهنگ با منجنیق‌ها حرکت دهید. با این کار تیرهای دشمن به جای اصابت به منجنیق و حتی افراد شما به سپر اصابت می‌کند. سپرها عمر زیادی دارند و می‌توانند 100 تیر از سربازان کماندار و 10 تیر از منجنیق‌های تیرانداز را تحمل کنند.

ارزیابی قدرت گرافیکی مادربوردهای گرافیک Onboard

شاید شما هم از خریداران مادربوردهای گرافیک مجتمع باشید. قیمت مناسب و کارآیی قابل قبول، دو قابلیت کلیدی این مادربوردهاست که توجه بسیاری از کاربران عادی را به خود جلب کرده است. در این مقاله سعی داریم تعدادی از مطرح‌ترین چیپست‌های گرافیکی را از نظر قدرت گرافیکی مورد مقایسه و ارزیابی قرار دهیم.

نحوه انتخاب چیپست‌‌های گرافیکیشکی نیست که در بین انواع مادربوردهای گرافیک مجتمع، بیشترین سهم از آن اینتل و سپس مادربوردهای با گرافیک ATI، که غالباً بر پایه پردازنده‌های AMD هستند، است. بنابراین ما نیز 3 مادربورد پرفروش اینتل و 3 مادربورد پرفروش AMD را که از جدیدترین گرافیک‌های مجتمع برخوردارند، انتخاب کردیم. البته برای اینکه نتیجه تست ملموس باشد، یک کارت گرافیک XFX Geforce 8500GT را نیز در تست شرکت دادیم تا بتوانیم نتایج گرافیک‌های مجتمع را با آن مقایسه کرده و ارزیابی درستی از قدرت آنها ارایه دهیم. لازم به ذکر است که کارت مذکور در رده کارت‌های ضعیف قرار می‌گیرد و معیار خوبی برای سنجش است.

نحوه کار کارت صدای Onboard

مقدمه
در این مقاله قصد داریم نگاهی کوتاه بر کارت‌های صدای آنبورد داشته و همچنین انواع چیپ‌های صدا را بر روی مادربورد بررسی کنیم.
در بخش اول این مقاله به معرفی نحوه کار کارت صدای آنبورد پرداخته و در بخش پایانی انواع پرکاربرد چیپ‌های صدا را معرفی و بررسی خواهیم کرد.

در مورد کارت صدای آنبورد بیشتر بدانیم
همانطور که اشاره کردیم برخی مادربورد‌های رده بالا دارای کارت صدای آنبورد نیستند. در اینگونه مادربورد‌ها کارت صدا را بصورت مجزا ارایه شده که معمولا بر روی اسلات PCI Express x1 قرار گرفته و یا توسط کانکتوری اختصاصی به مادربورد متصل می‌شود. این کارت مجزا تنها به این قصد استفاده می‌شود که معمولا مادربورد‌های رده بالا تعداد زیادی کانکتور در بخش پشتی خود در اختیار دارند و تقریبا جایی برای استفاده از کانکتور‌های صدا باقی نمی‌ماند. این مشکل توسط همین کارت‌های صدای مجزا برطرف شده و شما می‌تونید خروجی صدا را بر روی شکاف مربوطه به یکی از اسلات‌های توسعه خود در اختیار داشته باشید.

آموزش اورکلاک پردازنده‌های AMD ( قسمت سوم)

در مقاله قبل  با اصطلاحات، عبارات و تئوری اورکلاک سیستم‌های مبتنی بر پردازنده‌های AMD آشنا شدیم. در ادامه مقاله، به صورت عملی یک سیستم مبتنی بر پردازنده‌های جدید AMD یعنیX3  Phenom II را به صورت مرحله به مرحله از تنظیم بخش‌‌های مختلف Setup گرفته تا تست پایداری سیستم ، مورد تست قرار می‌دهیم‌. همچنین در دو حالت فرکانس پیش‌فرص و فرکانس اورکلاک شده، از سیستم مورد نظر تست‌هایی گرفته می‌شود تا تاثیرات یک اورکلاک کاربردی  در کارایی نهایی یک سیستم نمایان شود.

مشخصات سیستم تست برای تست عملی، از سیستمی‌ با مشخصات سخت‌افزاری زیر استفاده شده است.

جدول 1

تهیه پروفایل مناسب جهت اعمال تغییرات در BIOSپس از در نظر گرفتن شرایط حرارتی و حداکثر ولتاژ پردازنده Phenom II  X3 720، قصد داریم این پردازنده  2.8گیگاهرتزی را به مقدار 25 درصد، یعنی تا 3.5 گیگاهرتز اورکلاک کنیم. همچنین همانطور که می‌دانید پردازنده‌ای که برای اورکلاک در نظر گرفته‌ایم از پردازنده ای سری Black Edition است و CPU Multiplierآن نیز باز و بدون محدودیت است. ولی از طرفی چون اورکلاک از روش افزایش ضریب پردازنده کاری بسیار ساده است و از سوی دیگر چون درصد بیشتری از خریدارن پردازنده‌های AMD در حال حاضر از پردازنده‌هایی استفاده می‌کنند که ضریب آنها قفل شده است، قصد داریم تا از روش افزایش Reference Clock ، اقدام به اورکلاک این پردازنده کنیم. 
مشخصات فنی پردازنده جهت اورکلاک مطابق شکل 1 است. 

شکل 1

همانطور که در شکل 1 مشاهده می‌کنید حداکثر ولتاژ توصیه شده برای این پردازنده 1.425 ولت است (با توجه به خنک کننده مرجع طراحی شده توسط کمپانی سازنده). همچنین حداکثر حرارت قابل تحمل هم در حدود 73 درجه سانتیگراد است. فرکانس گذرگاه HyperTransport در این پردازنده، 2000مگاهرتز(4000Mhz Effective) و به تبع نیز فرکانس چیپست پل شمالی نیز 2000مگاهرتز خواهد بود. حال اگر روش‌های محاسبه فرکانس‌های نام برده را که در شماره قبل به آن‌ها اشاره کردیم را به یاد آورید، می‌توانید به سادگی، ضرب کننده‌های مختلف این سیستم را در حالت پیش‌فرض محاسبه کنید.

ضریب فرکانس هسته پردازنده در این سیستم در حالت پیش‌فرض 14 است. 
ضریب فرکانس گذرگاه Hypertransport و ضریب فرکانس کاری چیپست پل‌شمالی
(Northbridge Multiplier) در حالت پیش‌فرض به طور مشترک 10 است. 
ضریب فرکانس حافظه در حالت پیش‌فرض در این سیستم 2 است. 
در شکل‌های 2 و 3 نیز می‌توانید مشخصات حالت پیش‌فرض سیستم را مشاهده کنید. 

شکل 2

شکل 3

برای رسیدن به فرکانس 3500 مگاهرتز برای هسته پردازنده، مقدار فرکانس Reference Clock را از 200 مگاهرتز به 250 مگاهرتز افزایش دادیم.
همانطور که در شماره قبل اشاره شد، با افزایش فرکانس Reference Clock، فرکانس‌های چیپست پل‌شمالی، گذرگاه HyperTransport و حافظه اصلی نیز افزایش خواهد یافت. از آنجا که هدف اصلی ما اورکلاک پردازنده بود، با کاهش ضریب فرکانس چیپست پل‌شمالی و گذرگاه HyperTransport از 10 به 8 ، فرکانس 2000مگاهرتز پیش‌فرض را برای هر دو قسمت تثبیت کردیم.
همچنین با استفاده از Divider به نسبت 3:5 (Reference Clock:DRAM)، حافظه اصلی را در فرکانس 416مگاهرتز (832Mhz Effective) تنظیم کردیم. برای داشتن پایداری کامل سیستم، ولتاژ هسته پردازنده را 1.45 ولت تعیین کردیم. از آن جا که فرکانس‌های چیپست پل‌شمالی و گذرگاه Hypertransport در حالت پیش‌فرض تعیین شده بودند هیچگونه ولتاژ بیشتری به آن‌ها اعمال نشد. همچنین از افزایش ولتاژ حافظه اصلی به دلیل اختلاف خیلی کمی‌ که با فرکانس پیش‌فرض داشت می‌توانستیم صرف نظر کنیم، ولی برای داشتن پایداری کامل ترجیح دادیم با افزایش 0.1 ولتی، آن را در ولتاژ 1.9 ولت قرار می‌دهیم.
قبل از انجام هرگونه تغییرات، گزینه‌‌های مرتبط با کنترل توان را در بایوس سیستم، غیر فعال می‌کنیم. همانطور که در شکل 4 مشاهده می‌شود، گزینه C1E را کردیم.

شکل4

در قدم بعدی، در قسمت  Cell Menu، تنظیمات مربوط غیر فعال کردن گزینه کنترل توان AMD Cool'n'Quiet ، اعمال تغییرات در فرکانس‌ها و ولتاژ‌ها و در نهایت غیر فعال کردن گزینه Spread Spectrum اعمال شد. 

شکل 5

در این قسمت تنظیمات مربوطه به Setup به پایان می‌رسد. حال می‌توانید در شکل‌های 6 و 7، نتیجه تغییرات انجام شده را مشاهده کنید.

شکل 6

شکل 7

تست پایداریهمانطور که در مقاله شماره قبل اشاره شد، تست پایداری یکی از مهمترین مراحل یک اورکلاک پایدار و کاربردی می‌باشد. نرم‌افزار‌های زیادی برای این منظور وجود دارند. اینگونه نرم‌افزار‌ها با تکرار الگوریتمی ‌خاص نظیر محاسبات ریاضی، هسته پردازنده و حافظه اصلی را تحت فشار قرار می‌دهند. پیشنهاد می‌شود معمولا برای تست پایداری از نرم‌افزار‌هایی استفاده شود که حتی علی‌رغم عدم اورکلاک حافظه نیز، هم پردازنده و هم حافظه را همزمان تحت فشار قرار دهد. علت امر، این است که با افزایش حجم تراکنش داده‌ها بین پردازنده و گذرگاه‌های مختلف سیستم، پایداری کلی سیستم تا حد بسیار زیادی محک زده شود.  
همچنین در اینگونه تست‌های پایداری، حرارت ایجاد شده از پردازنده به بالاترین مقدار خود خواهد رسید، این امر کمک خواهد کرد تا با تنظیم پروفایل اورکلاک، به بهترین تنظیمات جهت داشتن اورکلاکی کاملا پایدار و مطمئن نزدیک شویم. 
حداکثر حرارت مطمئن قابل تحمل توسط پردازنده توسط کمپانی سازنده در جدول مشخصات فنی پردازنده ذکر می‌شود برای مثال برای پردازنده‌ای که در این مقاله از آن استفاده نمودیم، این مقدار 73 درجه است. اما بسیاری از کارشناسان سخت‌افزار تاکید می‌کنند در پردازنده‌های مدرن امروزی بهتر است این مقدار حداکثر 10 الی 15 درجه کمتر از مقدار تعیین شده توسط کمپانی سازنده در نظر گرفته شود تا در صورت تغییر شرایط حرارتی محیط در فصل‌های مختلف، عاملی سلامت قطعات را تهدید ننماید. 
همچنین زمان تحت فشار گرفتن پردازنده و حافظه توسط نرم‌افزارهای تست پایداری، بسیار مهم است. اختلافات زیادی بین افراد مختلف برای تعیین حداقل زمان جهت تست پایداری وجود دارد. ولی می‌توان در یک جمع‌بندی اجمالی به این ترتیب نتیجه گیری کرد:

• حداقل 30 دقیقه تست، که پایداری سطحی را تضمین می‌کند. 
• حداقل 2 ساعت تست، که پایداری نسبی را تضمین می‌کند. 
• حداقل 6 ساعت تست، که تقریبا پایداری کامل را تضمین می‌کند.
• حداقل 12 ساعت تست، که پایداری کامل را تضمین می‌کند.

در واقع علت وجود زمان‌های مختلف این است که در فرآیند تست پایداری سیستم از هسته پردازنده گرفته تا منبع تغذیه سیستم باید تحت فشار قرار گیرند تا بتوان پایداری کامل سیستم را تضمین کرد. تجربه ثابت کرده که اگر از کیفیت بالای ساخت مادربورد، نظیر مدارات تغذیه پردازنده، حافظه، چیپ‌های کنترلی و همچنین توانایی بالای منبع تغذیه سیستم خود مطمئن هستید، حداقل 2 ساعت تست پایداری می‌تواند تا حد بسیار زیادی خیال شما از بابت پایداری سیستم راحت کند. 
ما نیز از نرم‌افزار OCCT جهت تست پایداری استفاده کردیم، از میان تست‌های موجود این نرم‌افزار، تست CPU Linpack (سنگین‌ترین تست موجود برای تست پایداری پردازنده) استفاده نمودیم. در این تست، حداکثر حافظه اصلی قابل دسترس (90درصد) را در تست انتخاب کردیم و 2 ساعت تست ادامه داشت. در شکل 8 می‌توانید، 30 دقیقه پس از گذشت این تست را مشاهده کنید. 

شکل 8

تست‌های حرارتی و مصرف توان همان طور که در شماره اول مقاله اشاره شد، با افزایش فرکانس کاری هسته پردازنده، افزایش توان مصرفی پردازنده و افزایش حرارت پردازنده را به دنبال دارد. در نمودار‌های زیر می‌توانید تاثیرات اورکلاک 25 درصدی پردازنده را در افزایش حرارت و افزایش توان مصرفی کلی سیستم را مشاهده کنید. 
همانطور که در شکل 9 مشاهده می‌کنید در حالت بیکاری پردازنده به دلیل اعمال فناوری‌های خاص AMD در معماری K10 تغییر قابل توجهی ملاحضه نمی‌شود. ولی در حالت 100 درصدی زیر بار رفتن پردازنده در نرم‌افزار OCCT، افزایش 34 درصدی درصدی توان مصرفی سیستم مشهود می‌باشد. لازم به ذکر است به غیر از پردازنده هیچ یک از قطعات دیگر اورکلاک قابل توجهی نشده‌اند ! در واقع با 25 درصد اورکلاک پردازنده، 34 درصد به توان مصرفی سیستم اضافه شده است. همانطور که در شماره  اول مقاله اشاره شد، علت اصلی این امر، وجود توان 2 مولفه ولتاژ در فرمول محاسبه توان مصرفی پردازنده است. 

شکل 9

همانطور که در شکل 10 مشاهده می‌کنید، با 25 درصد اورکلاک پردازنده ، 17 درصد به حداکثر حرارت تولید شده از پردازنده اضافه شده است. در واقع به دلیل خنک‌کننده خوبی که در اختیار داشتیم در هر دو حالت فرکانس پیش‌فرض و اورکلاک، دماها بسیار مناسب هستند. 

شکل 10

تست‌های کارایی سیستم همچنین برای اینکه تاثیر افزیش فرکانس پردازنده (اورکلاک پردازنده) را در عملکرد نهایی سیستم بررسی کنیم، توسط برخی از نرم‌افزار مرجع و معتبر اقدام به مقایسه نتایج در دو حالت فرکانس مرجع و فرکانس اورکلاک شده نمودیم. 
نرم‌افزار‌های به کار رفته در تست‌های استفاده شده در این مقاله به این شرح هستند:

3DMARK VANTAGE Professional - v1.01 3DMARK 06 Professional - v 1.0.1 Lavalys Everest Ultimate Edition 5 SiSoftware Sandra Professional Business 2009.SP3 wPRIME Benchmark - V1.55

تست 3DMARK Vantage در این تست، پردازنده طی اجرای دستورالعمل‌های پردازش 3 بعدی تصویر، محک زده می‌شود و در نتیجه امتیازی جداگانه برای پردازنده در نظر گرفته می‌شود. 
همانطور که در شکل 11 مشاهده می‌کنید، با 25 درصد اورکلاک پردازنده، 23 درصد کارایی آن افزایش یافته است. 

شکل 11

تست(3DMARK 06 (DX 9.0 این تست نیز مانند تست 3DMARK Vantage پردانده را به واسطه اجرای دستوالعمل‌های 3 بعدی تصویرف محک می‌زند. در این تست نیز امتیاز جداگانه‌ای برای پردازنده در نظر گرفته می‌شود. این تست نیز کاملا Multi Thread بوده و با پردازنده‌های چند هسته‌ای سازگار است. 
همانطور که در شکل 12 مشاهده می‌شود، افزایش 21 درصدی کارایی پردازنده، در این تست نیز کاملا مشهود است. 

تست‌های SIS Software Sandra  2009 : نرم افزارSandra از جمله نرم‌افزار‌های بسیار معتبری است که می‌توان گفت در ارزیابی‌های بسیار متنوعی که دارد، نتایجی کاملا قابل اطمینان ارائه می‌دهد. در تست Processor Multimedia این نرم‌افزار، واحد‌های پردازش مختلف یک پردازنده نظیر(MMX2)، SSE(2/3/4) و AVX مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. این دستورالعمل‌ها در نرم‌افزار‌هایی مانند ویرایشگرهای عکس ، کدگذاری و پخش فایل‌های ویدیویی و گیم، نقش مهمی‌ در سریع تر اجرا شدن نرم‌افزارهای نام برده دارند. این تست نیز کاملا Multi Thread است.

شکل 13

تست Processor Arithmetic این نرم‌افزار، واحد‌های محاسبه و منطق ریاضی(ALU) و محاسبه اعداد اعشاری(FPU) را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.  

شکل 14

افزایش کارایی 20 الی 25 درصدی در تست‌های بالا نیز به روشنی قابل مشاهده است.

تست(EVEREST Ultimate (Memory Bandwidth: این تست، پهنای باند خواندن و نوشتن را در حافظه اصلی مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
مشاهده می‌کنید که اورکلاک ناچیز حافظه و اورکلاک فرکانس هسته پردازنده، 5 درصد پهنای باند حافظه را افزایش داده است. البته این مقدار بسیار ناچیز است و می‌توان از آن صرف نظر کرد. البته همانطور که در ابتدای مقاله اشاره شد، هدف اصلی این مقاله، صرفا فقط اورکلاک پردازنده بود. 

شکل 15

تستwPrime  : 
wPrime با محاسبه الگوریتمی ‌تکرار شونده (تخمین تابع به روش نیوتن) به صورتی کاملا Multi Thread، از جمله نرم‌افزار‌های موجود برای تست پردازنده‌های چند هسته‌ای است. 
در این تست نیز محاسبه الگوریتم مورد نظر در حالت اورکلاک شده، 25 درصد افزایش داشته است. 

شکل 16

نتیجه گیری و سخن پایانی همانطور که مشاهده کردید انجام یک اورکلاکینگ کاربردی کار بسیار ساده‌ای است و فقط به وقت و حوصله نیاز دارد. همچنین مشاهده کردید در تست‌های استاندارد و Multithread موجود، اورکلاک هسته پردازنده، موثرترین عامل در افزایش کارایی کلی سیستم است. 
در پایان لازم است به این نکته یادآوری ‌کنیم که اگر قصد دارید برای مدت  طولانی سیستم خود را اورکلاک کنید سعی کنید تا نهایت شرایط ایمن که در این دو شماره به آن‌ها اشاره شده را برای سلامت قطعات در نظر بگیرید تا قطعات در طولانی مدت دچار مشکل نشوند. 

آموزش اورکلاک پردازنده‌های AMD ( قسمت دوم )

اگر مقاله قبل را مطالعه کرده باشید، متوجه خواهید شد که قصد داریم به صورت حرفه‌ای و سلسله‌وار اورکلاکینگ را آموزش دهیم. در مقاله قبل تا حدی با مبانی و اصطلاحات موجود در این زمینه آشنا شدید. در طی این مقاله و مقاله بعد قصد داریم به آمووزش عملی اورکلاک پردازنده‌های AMD بپردازیم. به همین منظور این شماره را به معرفی اصلاحات و گزینه‌های BIOS و همچنین بررسی پارامترهای ولتاژ و همچنین پارامتر‌های توان در پلتفرم AMD اختصاص می‌دهیم.

مقدمه 
برخلاف نسل‌های قبلی پردازنده‌های AMD (که قابلیت اورکلاکینگ کمی ‌داشتند) با عرضه پردازنده‌های سری Phenom II، تحول عظیمی ‌در قابلیت اورکلاک پردازنده‌های AMD ایجاد شد. به طوری که این نسل از پردازنده‌ها خیلی زود رکورد جهانی بیشترین فرکانس ثبت شده پردازنده‌های 4 هسته‌ای را نصیب خود کردند. چندی پیش پردازنده AMD Phenom X4 955 Black Edition با ثبت فرکانس 7 گیگاهرتز رکورد جهانی را از آن خود کرد. در این مقاله قصد داریم به بخش تئوری اورکلاک سیستم‌های مبتنی بر پردازنده‌های AMD بپردازیم.

معرفی اصطلاحات به کار رفته در پلتفرم AMD 
قبل از شروع، بهتر است دیاگرام ارتباط گذرگاه‌های مختلف در یک سیستم مبتنی بر پردازنده‌های AMD را تجزیه و تحلیل کنیم.

شکل 1

همانطور که در شکل 1 مشخص است، 3 عامل اصلی یعنی پردازنده، پل شمالی و پل جنوبی وظیفه مدیرت گذرگاه‌های مختلف را برعهده دارند:
• South Bridge)SB)که چیپست پل جنوبی نامیده می‌شود وظیفه کنترل دستگاه ‌های ورودی و خروجی را بر عهده دارد و واسطه‌ای برای اعمال فرکانس‌های پایه
 (Reference) به قسمت‌های مختلف سیستم می‌باشد. لازم به ذکر است این فرکانس‌های پایه توسط یک کریستال بسیار دقیق به همراه یک آی‌سی Clock Generator تولید می‌شوند.
• North Bridge)NB) که چیپست پل شمالی نامیده می‌شود وظیفه کنترل گذرگاه ‌های PCI-Express، Hypertransport را برعهده دارد و در واقع پلی جهت ارتباط سایر دستگاه‌ها با پردازنده مرکزی است.

• CPU که واحد پردازش مرکزی است؛ در این پلتفرم علاوه بر وظیفه اصلی خود، وظیفه کنترل حافظه اصلی سیستم (RAM) را به صورت مستقیم بر عهده دارد.

در این پلتفرم، یک فرکانس کلاک به عنوان مرجع شناخته می‌شود. فرکانس این کلاک 200 مگاهرتز است. در واقع فرکانس کلاک بسیاری از گذرگاه‌ها و دستگاه‌های موجود در این پلتفرم مسقیما، این فرکانس را به عنوان مرجع خود می‌شناسند. 
این فرکانس در BIOS مادربورد‌های مختلف با نام‌های متفاوت دیگر مانند
 Bus Speed ، FSB Frequency ، CPU Frequency ، CPU FSB Frequency ، Reference Clock نیز نامیده می‌شود. (گذرگاه FSB در این پلتفورم وجود خارجی ندارد و فقط به دلیل مصطلح بودن، در برخی از بایوس‌ها مشاهده می‌شود). 
کنترل کننده‌های گذرگاه‌ها و دستگاه‌های مختلف با استفاده از Multiplier (ضرب کننده) و Divider (تقسیم کننده)‌های مختلف، فرکانس 200 مگاهرتز مرجع را به فرکانس‌های مورد نیاز خود تبدیل می‌کنند.
قبل شروع بحث اصلی ابتدا لازم است با برخی اصطلاحات به کار رفته در این پلتفرم آشنا شوید:

 Core Speed:  این عبارت که با نام‌های دیگر نظیر
 CPU Speed، CPU Frequency، CPU Clock Frequency و CPU Clock Speed نامیده می‌شود، مشخص کننده فرکانس هسته پردازنده است.
افزایش این فرکانس در اورکلاک سیستم‌های مبتنی بر پردازنده‌های AMD هدف اصلی قرار داده می‌شود و تاثیر مستقیم بر افزایش کارایی یک سیستم دارد.

Northbridge Speed : 
این عبارت با نام‌های دیگری نظیر NB SPEED وNB Clock Frequency نیز به کار برده می‌شود. مقدار این عبارت، فرکانس کاری چیپ پل‌شمالی را تعیین می‌کند. برای مثال مقدار این فرکانس در پردازنده‌های سوکت AM2+ بین 1800 تا 2000 مگاهرتز است. افزایش این مقدار، به شدت ناپایداری را به دنبال دارد و به صورت خفیف باعث افزایش پهنای باند حافظه اصلی و حافظه نهان سطح 3 (L3 Cache) می‌شود. 

شکل 2

HyperTransport Link Speed : 
این عبارت با نام‌های دیگر نظیر 
HT Link Frequency ، HT Link Speed و Frequency HyperTransport نیز به کار برده می‌شود.
پردازنده‌های کنونیAMD توسط 2 گذرگاه با دیگر دستگاه موجود ارتباط برقرار می‌کنند. از طریق گذرگاه Memory Bus با حافظه اصلی و از طریق گذرگاه HyperTransport با پل شمالی و در نهایت کل دستگاه‌ها(شکل3). 
HyperTransport یک تکنولوژی برای اتصال نقطه به نقطه (Point-To-Point) بین مدارات مجتمع است. از مزایای این گذرگاه می‌توان به پهنای باند زیاد، تاخیر کم و سازگاری مناسب اشاره کرد. این فرکانس هیچگاه از مقدار فرکانس
NB Clock Frequency  تجاوز نمی‌کند. مقدار این فرکانس با توجه به نسخه تکنولوژیHyperTransport  به کار رفته در پردازنده متفاوت است. برای مثال، آخرین پردازنده‌های عرضه شده توسط کمپانی AMD که از HT نسخه 3.0  پشتیبانی می‌کنند با فرکانس 2 گیگاهرتز کار می‌کند. 

شکل 3

Memory Frequency : 
این عبارت با نام‌های دیگری نظیر
DRAM Frequency ، Memory Speed و Memory Clock نیز نامیده می‌شود. 
این مقدار، فرکانس واقعی حافظه اصلی و گذرگاه حافظه را نشان می‌دهد. برای مثال برای حافظه‌های DDR2 این مقدار می‌تواند 
200MHz  ، 266MHz ، 333MHz ، 400MHz و 533MHz باشد که در واقع فرکانس‌های موثر DDR2 400MHZ ، DDR2 533MHZ ، DDR2 667MHZ ، DDR2 800MHZ و DDR2 1066MHZ را تداعی می‌کند.

روش‌های اورکلاک در پلتفرم AMD
روش محاسبه فرکانس‌هایی که در اورکلاک این پلتفرم به آن‌ها نیاز داریم به شرح زیر است : 

Core Speed = Reference Clock  x CPU Multiplier CPU Northbridge Speed = Reference Clock  x Northbridge Multiplier  HyperTransport Link Speed = Reference Clock  x  HyperTransport Multiplier  Memory Frequency = Reference Clock  x  Memory Multiplier / Divider

همان طور که مشاهده می‌کنید اگر هدف خود را افزایش فرکانس پردازنده در اورکلاک قرار دهیم، برای اورکلاک  پردازنده‌های AMD دو راه وجود دارد: 

1ـ افزایش ضریب پردازنده:
یکی از آسان‌ترین روش‌های اورکلاک پردازنده همین روش است. ولی این ضریب در پردازنده‌های معمولی قفل شده است. در واقع نمی‌توان این ضریب را بیشتر از مقدار نامی‌ خود تغییر داد. فقط در پردازنده‌های سریBlack Edition کمپانی AMD می‌توان ضریب را تغییر داد. برای مثال در پردازندهAMD Phenom II X4 955 Black Edition که با فرکانس هسته 3.2 گیگاهرتز و ضریب پردازنده ‌16 عرضه می‌شود؛ برای اورکلاک چنانچه مقدار ضریب پردازنده را افزایش دهیم، به ازای افزایش هر واحد ضریب پردازنده، 200مگاهرتز به فرکانس نامی ‌هسته پردازنده اضافه می‌شود. به شکل 3 توجه کنید. همان طور که مشاهده می‌کنید، با افزایش ضریب پردازنده از 16 به 19 ، فرکانس هسته پردازنده از 3.2 گیگاهرتز به 3.8 گیگاهرتز افزایش یافته است. 

شکل 4

2ـ  افزایش مقدار فرکانس  Reference Clock : افزایش فرکانس Reference Clock معمول‌ترین عاملی است که جهت اورکلاک در سیستم‌های مبتنی بر پرازنده‌های AMD مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما همانطور که در روش‌های محاسبه فرکانس دستگاه‌های مختلف سیستم مشاهده کردید، با افزایش این فرکانس، همزمان فرکانس‌های Northbridge، HyperTransport وMemory نیز افزایش خواهد یافت. از طرفی با افزایش فرکانس‌های یاد شده، پایداری سیستم نیز کاهش می‌یابد. لذا باید با انتخاب ضریب‌های مناسب برای 3 فرکانس یاد شده، فرکانس آن‌ها را به مقادیر نامی‌شان نزدیک کرد. برای مثال در پردازنده
 AMD Phenom II X4 920 که با ضریب پردازنده حداکثر 14 و فرکانس هسته 2.8 گیگاهرتز کار می‌کند، با افزایش Reference Clock به مقدار 266مگاهرتز، می‌توان به فرکانس هسته 3725مگاهرتز رسید(شکل 4). 

شکل 5

بررسی پارامترهای ولتاژ در پلتفرم AMDهمانطور که در مقاله شماره قبل اشاره شد با افزایش فرکانس قطعات سخت‌افزاری، توان مصرفی آن‌ها افزایش خواهد یافت. یکی از راه‌های جبران توان مصرفی، افزایش ولتاژ کاری قطعه است. در اورکلاکینگ ابتدا باید حداکثر حرارت مطمئن و بی‌خطر برای قطعه مورد نظر را به دست آورد، سپس با در نظر گرفتن حداکثر ولتاژ تعیین شده توسط کمپانی سازنده قطعه، همزمان با افزایش فرکانس، اقدام با افزایش ولتاژ قطعه مورد نظر نمود.
از جمله پارامتر‌های مرسوم موجود در مادربورد‌های پلتفرم کنونیAMD می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

Processor Voltage :
 این پارامتر در بایوس‌های مختلف با نام‌های دیگری نظیر
 CPU Voltage ، Vcore Voltage و CPU Vcore مشاهده می‌شود. مقدار این پارامتر ولتاژ هسته پردازنده را تعیین می‌کند. افزایش این پارامتر مهمترین عامل در افزایش هر چه بیشتر فرکانس پردازنده خواهد بود. محدوده مطمئن و بی‌خطر این پارامتر را می‌توان در مشخصات فنی پردازنده در سایت کمپانی سازنده مشاهده کرد. تجربه ثابت کرده برای استفاده طولانی مدت و همچنین برای کنترل حداکثر حرارت ایجاد شده از پردازنده، در صورتی که خنک کننده مرجع پردازنده استفاده می‌کنید به هیچ‌وجه نباید خارج از محدوده تعیین شده اقدام به افزایش ولتاژ کرد. همچنین حتی با استفاده از خنک کننده‌های بهتر و کنترل حرارت بیشتر 5% از حداکثر ولتاژ تعیین شده نیز در دراز مدت باعث کاهش عمر پردازنده خواهد شد.

HyperTransport Link Voltage  :
این پارامتر در بایوس‌های مختلف با نام‌های دیگری نظیر
 HT Voltage و HyperTransport Voltage نیز مشاهده می‌شود. مقدار این پارامتر ولتاژ I/O Buffer کنترل کننده گذرگاه HyperTransport موجود بین پردازنده و NB را تامین می‌کند. مقدار این ولتاژ در پلتفرم کنونی AMD به صورت پیش فرض1.2V است. در صورتی که در حین اورکلاک اقدام به افزایش فرکانس این گذرگاه می‌کنید در صورت افزایش بیش 10 الی 15% درصد می‌توانید حداکثر0.1V به مقدار ولتاژ اضافه کنید. تجربه ثابت کرده، افزایش بیشتر از 20% این فرکانس، حتی با اعمال ولتاژ‌های بیشتر، پایداری کامل را به دنبال نخواهد داشت.

North Bridge Voltage: 
این پارامتر در بایوس‌های مختلف با نام‌ NB Voltage نیز مشاهده می‌شود. این پارامتر، ولتاژ هسته چیپست پل شمالی مادربورد را تامین کند. از آنجا که تجربه ثابت کرده که افزایش بیش از 20 درصدی فرکانس NB ، معمولا ناپایداری را به دنبال خواهد داشت، بهتر است با تنظیم ضریب مناسب برای NB مانع از افزایش این مقدار شویم. در صورت افزایش فرکانس NB به مقدار کمتر از 20 % ، حداکثر می‌توان با اعمال 0.05 الی 0.1 ولت بیشتر، پایداری بیشتر سیستم را تضمین کرد.

Memory Voltage : 
پارامتر یاد شده با نام‌های دیگری مانند DRAM Voltage ، DDR Voltage نیز در بایوس‌‌های مادربورد‌های مختلف مشاهده می‌شود. این مقدار، ولتاژ حافظه اصلی سیستم (RAM) را تامین می‌کند.
زمانی اقدام به افزایش مورد نظر می‌شود که در جریان اورکلاک پردازنده، قصد اورکلاک RAM را هم داشته باشیم. 
در صورتی که اورکلاک حافظه را منتفی بدانیم می‌توان با تنظیم Divider مناسب بین فرکانس مرجع و حافظه، مانع از افزایش فرکانس حافظه شد. 
مقدار این ولتاژ در حالت پیش‌فرض برای حافظه‌های DDR2 استاندارد،1.8V و برای حافظه‌های DDR3 استاندارد 1.5V است.

بررسی پارامترهای کنترل مصرف انرژی در پلتفرم AMD
معمولا تعدادی پارامتر، جهت کنترل توان مصرفی پردازنده در زمان بیکاری پردازنده توسط کمپانی سازنده پیش‌بینی می‌شود. اینگونه قابلیت‌ها معمولا در هنگام اورکلاک سیستم، با محدود کردن انرژی مصرفی پردازنده و سایر قطعات جهت کنترل حرارت تولید شده از آن‌ها، باعث ایجاد ناپایداری‌های گاه و بی‌گاه می‌شوند لذا توصیه می‌شود اینگونه قابلیت‌ها قبل از اعمال تغییرات اورکلاک غیرفعال شوند. 
از جمله این موراد می‌توان به دو گزینه
(C1E (CPU Enhanced Halt State وAMD Cool'n'Quiet  اشاره کرد. 
اینگونه گزینه‌‌ها در زمان‌های بیکاری پردازنده فرکانس و ولتاژ هسته پردازنده را کاهش می‌دهند به همین دلیل در هنگام اورکلاک ، موجب ناپایداری سیستم می‌شوند.

نکته مهم : در صورتی که قصد اورکلاک پردازنده با استفاده از روش افزایش فرکانس مرجع (Reference Clock) را دارید، توصیه می‌شود در بایوس مادربورد، گزینه
CPU Spread spectrum  را غیر فعال کنید. این گزینه با Dither کردن سیگنال کلاک باعث کاهش تداخل الکترومغناطیسی در فرکانس‌های خاصی می‌شود. از سوی دیگر این گزینه با کاهش کیفیت سیگنال کلاک در فرکانس‌های بالا، باعث ایجاد ناپایداری می‌شود. پیشنهاد می‌کنم در صورتی که در نزدیکی کامپیوتر از تلویزیون و یا رادیو استفاده نمی‌کنید، حتما این گزینه را غیر فعال کنید. 

سخن پایانی 
در مقاله بعد به صورت عملی پردازنده AMD را اورکلاک می‌کنیم و سپس سیستم را از نظر پایداری و همچنین  حرارت و توان مصرفی مورد تست و بررسی قرار می‌دهیم.